ولایت

در یکی از روزهای گرم تابستان در کنار خیابان برای سوار شدن تاکسی ایستاده بود … در همین لحظه یک ماشین مدل بالا از کنارش عبور کرد … در دلش گفت چی می شد منم یه همچین ماشینی داشتم و راحت زیر باد کولر ماشین می آمدم و می رفتم و مجبور نبودم تو این گرما منتظر تاکسی بشوم …

در همین لحظه رهگذر دیگری که به سمت ایستگاه اتوبوس می رفت با دیدن آن مسافر که منتظر تاکسی بود به فکر فرو رفت و با خودش گفت ای کاش من هم پول به مقدار کافی داشتم که تاکسی می گرفتم و دیگر مجبور نبودم در شلوغی اتوبوس سر پا بایستم تا به مقصد برسم … به ایستگاه رسید و منتظر اتوبوس ماند …

در همین لحظه رهگذر دیگری که پیاده بود آدم های منتظر در ایستگاه اتوبوس را دید و با خودش گفت که ای کاش قسط ها و مخارج خانه اجازه می داد کمی پول ذخیره برای خودم داشته باشم تا مجبور نباشم مسیر خانه تا محل کار را در این گرما پیاده طی کنم …

در همین آن شخصی دیگر روی ویلچر حسرت همین راه رفتن با پای خودش را دارد ….

ای کاش ما انسان ها پیش از اینکه حسرت چیزهایی که دیگران دارند را بخوریم، کمی به نعمت هایی که نزد خودمان است دقت می کردیم و شکرگزار آنها بودیم …

واقعا چه قدر ما آدم ها از خدا گلایه و شکایت داریم ؟!!

گلایه از نداشتن پدر و مادری که بتوانند ما را درک کنند و یا پدر و مادری متمکن که آرزوهای مادی ما را بتوانند برآورده کنند؟

گلایه از نداشتن زیبایی ظاهری البته به زعم خود و شبیه نبودن ظاهر و انداممان به فلان خواننده یا بازیگر…

گلایه از نداشتن حساب بانکی با فلان مبالغ….

گلایه از نداشتن خانه و زندگی و فلان ماشین…

گلایه … گلایه … گلایه ….

تا به حال با خودمان فکر کرده ایم منی که انقدر از خدا گله و شکایت دارم … انقدر توقع دارم …. به عنوان بنده در برابر او چه کرده ام؟

آیا تا به امروز شکرگزار نعمت هایی که دارم بوده ام؟!!

اینجا بخش تصدیق جواب است ، مردمی که دعاهایشان مستجاب شده باید جواب بفرستند ولی فقط عده بسیار کمی جواب می دهند. مرد از فرشته پرسید : مردم چگونه می توانند جواب بفرستند؟ فرشته پاسخ داد : بسیار ساده ، فقط کافیست خدا را شکر کنند …

شکر نعمت هایی چون ؛ پدر و مادری مهربان که تمام تلاششان برای موفقیت من است …. سلامتی ؛ اینکه همه ی اندام هایم بدون مشکل دارند کار می کنند … نعمت تنفس و اینکه می توانم بدون هیچ دستگاهی راحت نفس بکشم …

تا حالا خودمان را جای خدا گذاشته ایم؟

«وَ جَعَلَ لَكُمْ السَّمَعَ وَ الأَبْصارَ وَ الأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ; خداوند براى شما گوش و چشم و عقل قرار داد شاید (او را بشناسید و) شكر نعمت او را بجا آورید» (ملک، 23)

لطفا به این داستان توجه کنید:

روزی مردی خواب عجیبی دید:
او دید که پیش فرشته هاست و به کارهای آنها نگاه می کند.
هنگام ورود دسته بزرگی از فرشتگان را دید که سخت مشغول کارند و تند تند نامه هایی را که توسط پیک ها از زمین می رسند ، باز می کنند و آنها را داخل جعبه می گذارند …
مرد از فرشته ای پرسید: شما چکار می کنید؟
فرشته

فرشته در حالی که داشت نامه ای را باز می کرد گفت : اینجا بخش دریافت است و ما دعاها و تقاضاهای مردم از خداوند را تحویل می گیریم.
مرد کمی جلوتر رفت.
باز تعدادی از فرشتگـــان را دید که کاغذهـایی را داخل پاکت می گذارند و آن ها را توسط پیک هایی به زمین می فرستند.
مرد پرسید: شماها چکار می کنید؟
یکی از فرشتگان با عجله گفت: اینجا بخش ارسال است ، ما الطاف و رحمت های خداوند را برای بندگان به زمین می فرستیم.
مرد کمی جلوتر رفت و یک فرشته را دید که بیکار نشسته است.
با تعجب از فرشته پرسید : شما چرا بیکارید؟
فرشته جواب داد : اینجا بخش تصدیق جواب است ، مردمی که دعاهایشان مستجاب شده باید جواب بفرستند ولی فقط عده بسیار کمی جواب می دهند.
مرد از فرشته پرسید : مردم چگونه می توانند جواب بفرستند؟
فرشته پاسخ داد : بسیار ساده ، فقط کافیست خدا را شکر کنند …

به نظر داستان است و افسانه و تخیل … ولی اگر کمی به رفتارهایمان توجه کنیم می بینیم که در واقعیت همین گونه است …

تا به حال از خودمان پرسیده ایم که خدا هم از ما ممکن است گلایه داشته باشد : گلایه از اینکه قدردان نعمت هایش نیستیم …. شکرگزار داده هایش نیستیم …. گلایه از اینکه نعمت هایش را درست مصرف نمی کنیم …

فقط ما در حال فرستادن یکی سری درخواست ها و حوائجی هستیم به سوی خدا …. اما به آنهایی که برای ما ارسال می شوند توجهی نمی کنیم …

فقط متوقع هستیم … به آنچه داریم شکرگزار نیستیم….

مگر خودمان را انسان های فرهیخته نمی دانیم ؟!! از انسان فرهیخته بعید است که نعمتی به آنها داده شود و او علاوه بر اینکه شکر گزاری نکند تازه غر هم بزند و متوقع باشد که چرا کم است چرا این جور است چرا آن جور است ؟!!

تا به حال از خودمان پرسیده ایم که خدا هم از ما ممکن است گلایه داشته باشد : گلایه از اینکه قدردان نعمت هایش نیستیم …. شکرگزار داده هایش نیستیم …. گلایه از اینکه نعمت هایش را درست مصرف نمی کنیم …

او می خواهد نعمت هایی که داده است را یاد آور شویم : فَاذْكُرُوا آلاءَ اللّهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (اعراف، 69)

شکر گزار نعمت هایش باشیم نه برای خودش بلکه برای خودمان : وَ مَن شَکَرَ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِه (نمل،40)

شکرگزاری کنیم تا نعمت ها برایمان زیاد و زیاد تر شوند …لَـئِن شَکَرْتُم‌ْ لاَزِیدَنَّکُم ; شکر نعمت نعمتت افزون کند.(ابراهیم،7)

و صد افسوس که اکثرمان ناشکریم و نا سپاس قَلِیلٌ مِنْ عِبادِىَ الشَّكوُر (سبأ، 13) …. وَ لَـَکِن‌َّ أَکْثَرَهُم‌ْ لاَ یَشْکُرُون ‌َ(نمل، 73) …. قَلِیلاً مَّا تَشْكُرُونَ (اعراف، 10)

این ایام ایام مبارک و مهمی هستند …. چه خوب است شب هایی که برای احیا می رویم در ابتدا قبل از اینکه درخواستی از خدای مهربانمان داشته باشیم با خود خلوتی بکنیم … از او به خاطر کفران نعمت ها و ناشکری هایمان عذرخواهی کنیم … و به خاطر نعمت هایی که داده و آنچه که او صلاح ندانسته و نداده شکرگزاری کنیم ….

برای ما هم دعا کنید ….

شما به ضیافت خدا دعوت شده اید؛ وقتی شما به ضیافتی دعوت می شوید خود را برای حضور در آنجا مهیا می کنید. برای حضور در ضیافت خدا، اول باید خود را پاکیزه کنیم. سپس باید بار خود را سبک کنیم تا برای مهمانی خدا آماده شویم. پاکیزگی با گناه نکردن حاصل می شود و سبک‏باری با توبه.

شب‌های قدر فرصتی است برای بازگشتن به سوی حضرت حق و توبه کردن از گناهان و پیمودن راه درست. شب قدر، فرصتی است برای پاک کردن ظاهر و باطن از هر آلودگی. شب قدر شب زاری و سبک شدن روح از بار گناهان و رهایی از دوزخ است، فرصتی دوباره برای اظهار شرمساری و پشیمانی از گذشته‌ها است. مبادا این فرصت را از دست دهیم و در این شب روحانی، از امور معنوی غافل شویم. مبادا شب قدر بگذرد و ما همچنان غرق در ناپاکی‌ها باقی بمانیم و خود را از عمق منجلاب به معراج پاکی و وارستگی نرسانیم. مبادا شبِ نماز و تلاوت بگذرد و ما از برکات این لحظه‌های شکوهمند و شیرین بی بهره بمانیم.

اهمیت احیاء در شب قدر
یکی از موضوعاتی که در ارتباط با شب قدر در احادیث اهل بیت(علیه السلام) مطرح شده است شب زنده‌داری است چیزی که از روایات بدست می‌آید خود احیاء و شب زنده‌داری موضوعیت دارد.

احیاء عذاب را برمی‌دارد
مرحوم کلینی در کافی و صدوق در من لایحضره الفقیه از رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) نقل کرده‌اند که فرمود: هرکس شب قدر را زنده بدارد تا سال آینده عذاب از او برگردانده می‌شود.

خواب در شب احیاء نهی شده است
مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار از امام باقر(علیه السلام) و او از پدرانش نقل کرده‌اند که: پیامبر خدا (صلی الله و علیه وآله) نهی کرده که از شب 21 و 23 غفلت شود و نهی کرده که کسی در آن شب بخوابد.

احیاء موجب آمرزش گناهان می‌شود
مرحوم صدوق از امام کاظم (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: هرکس در شب قدر غسل کند و آن شب را تا سپیده دم زنده بدارد از گناهانش بیرون می‌آید.

توجه توجه:
به بیداری چشم قناعت نکنیم؛ زیرا آنچه مهم است بیداری دل و آگاهی و بصیرتی است که انسان را در محضر فرشتگان آسمانی، سزاوار فیض و رحمت می‌کند و پاداش نیک الهی را به همراه دارد.

در شب قدر از خدا چه بخواهیم؟
پیامبر اکرم(صلی الله و علیه و آله) در شب اول ماه رمضان خطبه ای خواندند و مردم را به کارهایی ارشاد کردند و فرمودند: «شما به ضیافت خدا دعوت شده اید».

وقتی شما به ضیافتی دعوت می شوید خود را برای حضور در آنجا مهیا می کنید و آمادگی برای رسیدن به آنجایی که دعوت شده اید را کسب می کنید. مثلاً خود را تمیز می کنید و لباس های مطلوب می‏پوشید. این آداب، هم برای جسم است و هم برای روح.

پس برای حضور در ضیافت خدا، اول باید خود را پاکیزه و آماده حضور در مهمانسرای خداوند کنیم. سپس باید بار خود را سبک کنیم تا برای مهمانی خدا آماده شویم. پاکیزگی با گناه نکردن حاصل می شود و سبک‏باری با توبه. لذا می‏بینیم بیشترین سفارشی که برای ماه مبارک رمضان آمده “گناه نکردن"‌ است. اگر در غیر ماه رمضان کسی گناه نکند ثوابی برای او نمی نویسند؛ ولی در ماه رمضان گناه نکردن ثواب دارد. می فرماید که نفس کشیدن و خوابیدن شما ثواب تسبیح دارد. بنابراین بهترین توصیه به همه کسانی که می‏خواهند توشه مناسبی از این ایام بردارند این است که گناه نکنند.

درجه ی رضایت خدا
خداوند متعال در سوره قدر می‏فرماید: «لَیلَةُ الْقَدر خَیرٌ مِن أَلْفِ شَهر * تَنَزَّلُ الْمَلائکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بإذنِ رَبِّهِم مِن کُلِّ أَمر». انسان باید به همین “کل امر"‌ برسد. کل امر یعنی همه چیز؛ یعنی حد اعلا. ما در هر چیزی که مربوط به ما می شود باید «حد اعلا»ی آن را کسب کنیم؛ مانند حد اعلای معرفت به خدا. در این صورت است که خداوند از ما راضی می شود.

حد اعلایی که در شب قدر می‏توانیم از خدا بخواهیم چیست؟
حد اعلایی که باید بخواهیم “خیر دنیا و آخرت"‌ است. قدر یعنی اندازه گیری. اندازه گیری ها که صورت می گیرد، قضا به حکم می شود. برای همین می گویند “قضا و قدر"‌. پس در شب قدر برنامه ریزی می شود و خداوند حکم می کند که این کار بشود یا نشود. من در شب قدر بالاترین چیزی را که باید بخواهم این است که “کل خیر دنیا و آخرت"‌ را بخواهم.

خیر دنیا و آخرت در نگاه ما یا خدا ؟!
شاید خیر دنیا و آخرت چیزی باشد که از نظر ما خیر نباشد؛ همانطور که خداوند می فرماید: «عَسَى أَنْ تَکْرَهُوا شَیئاً وَهُوَ خَیرٌ لَکُم». گاهی هم انسان فکر می کند که چیزی خیر است ولی شر در آن است «عَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَیئاً وَهُوَ شَرٌّ لَکُمْ»؛ مثل کسی که بیماری قند دارد اما از خوردن غذاهای شیرین لذت می برد و گمان می کند خوب و خیر است ولی در واقع برای او ضرر دارد و شر است.

بسیاری اوقات من از یک مسأله و حادثه ای اکراه دارم ولی وقتی برای من خیر است باید خود را به آن راضی کنم. پس بهتر است که انسان در تقدیرات الهی همیشه تسلیم باشد. بنابراین خیر دنیا و آخرت آن خیری است که خداوند برای دنیا و آخرت ما مقدر می‏سازد.

چه کنیم تا به مقدرات الهی راضی باشیم؟
این بیشتر به علم آدمی بستگی دارد. انسان باید بفهمد و باور کند. این فهمیدن و باور کردن را “یقین"‌ می‏نامند. افرادی را در نظر بگیرید که ساعت ها کلاس می‏روند و درس می‏خوانند و بالاخره صبح زودی از خواب بیدار می شوند و به امتحان کنکور می روند تا به دانشگاه برسند. با اینکه کار سختی است پس چرا آن را انجام می دهند؟ برای اینکه مطلوب ذهنی آنها رسیدن به درجات بالای علمی است و باور دارند که رسیدن به این درجات، با این دشواری ها حاصل می شود. ما باید باور کنیم که بعد از مرگمان غیر از این دنیا، زندگی بهتری از آنچه که اکنون فکر می کنیم وجود دارد. اگر این باور وجود داشت، تلاش می‏کنیم که هرچه در این زندگی هست را عوض کنیم و خودمان را بهتر از آنچه هستیم قرار دهیم.

آنچه برای رضایتمندی انسان مهم است اول “معرفت"‌ است. معرفت، شناخت خدا و شناخت زندگی است.

دوم اینکه روش های خدا برای سعادتمندی را به راحتی بپذیرد. باید باور کنیم آنچه او برای ما تقدیر کرده خیر و صلاح و درست است و به همان خودمان را راضی کنیم. البته همانطور که گفتید رسیدن به این مرحله چندان راحت نیست.

پیامبر اکرم(صلی الله و علیه و آله) در بخش دیگری از همان خطبه می فرماید: « إنّ أنفسکم مرهونةٌ بأعمالکم فَفُکُّوها باستغفارکم». یعنی جان شما در رهن اعمال و کارهای شماست. پس این اعمال ماست که ما را به آمادگی برای رسیدن به این مرحله می‏رساند.

منابع:
پایگاه اطلاع رسانی شیعیان
سایت ابنا
تفسیر ثقلین
تفسیر نمونه

شب قدر” شبی که نامش گوینده ارزشش است ، شبی که باید قدر دانسته شود و ارزشش حفظ شود ، شب قدر معادل هزار ماه است ، برابر با هشتاد سال ، یعنی یک شب خاص به اندازه هشتاد سال عمر می ارزد… شبی که خداوند آن را بر هشتاد سال برتری می دهد حتما باید قدر دانسته شود ، اما چرا این شب اینقدر مهم است؟ در این مقاله به چند دلیل مهم فضیلت شب قدر اشاره می کنیم :

1- بزرگداشت این شب توسط خداوند

خداوند ازلی و ابدی ، گاهی بنا به حکمت بی منتهای خود، زمان یا مکانی را شرافت و برتری زیادی می بخشد، و بنا بر همین حکمت “شب قدر” را بر هزار ماه برتری می دهد، بزرگترین کتاب خودش را که نامه سعادت بشر است، در این ماه نازل میکند، و آنقدر بزرگش می دارد که در درک عظمتش “کلاه از سر کودک عقل می افتد” و می فرماید: «و شما چه می دانید شب قدر چیست؟» و ما واقعا چه می دانیم شب قدر چیست؟ اما به هر حال شبی را که خداوند بی نیاز مطلق، بزرگ می دارد ، بنده سر تا پا نیاز ، چرا بزرگش ندارد؟ چرا چون شب های دیگر در خواب برود و از نزول ملائکه و قرآن و دریا دریا فیض و برکت بی بهره بماند ؟

2- شب قدر شب سرنوشت ساز

بیشتر عمر ما در تکرار مکررات می گذرد ، و در این میان لحظاتی آنقدر مهم می شوند که نحوه گذران بقیه عمر ما را رقم می زنند ، لحظاتی به اصطلاح سرنوشت ساز ، مثل لحظه ای که پای یک قرارداد مهم را امضا می کنی ، وقتی پای سند ازدواج را امضا می کنی ، وقتی یک لحظه یک محکوم به اعدام را قصاص یا عفو می کنی و ….

پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‏فرمود: «هر كس كه از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم شده است و محروم نمی‌‌ماند از خیرات شب قدر، مگر كسی كه (با اعمال خویش) خود را محروم نموده باشد»

اما یک شبی هست که از همه سرنوشت ساز تر است ، شبی است که مقدرات یک سال را رقم میزنی ، قرارداد تقدیر یک ساله، امضا می شود ، اما قبل از سپیده دم ، هنوز فرصت چانه زدن هست ، هنوز فرصت التماس کردن هست، هنوز می توان از رحمت خدا وام گرفت و بندهایی که ما را بدهکار و مغضوب خدا می کند را قلم عفو کشید ، امشب مهم است چون می توانیم به خداوند التماس کنیم ، مرگمان را به تأخیر بیندازد، سلامتیمان حفظ بشود ، پیشامد های بد از مسیر یک ساله ما برداشته شود و هر آنچه خیر است برای ما رقم زده شود و این ها بر نمی آید مگر با دست توانای خداوند قادر مطلق ،‌ امشب ما بخوابیم آن سیاهه اعمال را چه کنیم ؟ با کدام امتیاز ، با کدام امید ، با کدام تضمین راهی فرداها شویم ؟ تا سال بعد تا شب تقدیری دیگر مگر می مانیم ؟ کی به ما امان نامه می دهد ؟

و امام رضا علیه ‏السلام فرمود: «… یُقَدَّرُ فیها ما یَكُونُ فی السَّنَةِ مِنْ خَیْرٍ اَوْ شَرٍّ اَوْ مَضَرَّةٍ اَوْ مَنْفَعَةٍ اَوْ رِزْقٍ اَوْ اَجَلٍ وَ لِذلِكَ سُمِّیَتْ لَیْلَةُ الْقَدْر (عیون اخبارالرضا، ج2، ص 116) ؛ در آن شب (قدر) آنچه كه در سال واقع می‏شود،تقدیر و اندازه‌‏گیری می‏شود، از نیكی و بدی و سود و زیان و روزی و مرگ. به همین جهت نیز شب قدر شب اندازه‌گیری نامیده شده است.»

3- شب استجابت دعا

شبی که بهتر از هزار ماه است ، شب سرنوشت ساز تقدیر ، همان شب بزرگ ، بهترین موقع استجابت دعا هم هست ، این شب دعایی رد نمی شود .

اما یادمان باشد در این شب های با عظمت در هنگام دعا تنها به بعد مادی اکتفا نکنیم و پیرامون مسائل اخروی و مسائل معنوی نیز دست به دعا برداریم و این همان سبک زندگی قرآنی است که خداوند متعال از آن در زندگی مۆمنین یاد می کند : «وِمِنْهُم مَّن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ: و برخى از آنان مى‏گویند پروردگارا در این دنیا به ما نیكى و در آخرت [نیز] نیكى عطا كن و ما را از عذاب آتش [دور] نگه دار»[بقره:201]

امشب مهم است چون می توانیم به خداوند التماس کنیم ، مرگمان را به تأخیر بیندازد، سلامتیمان حفظ بشود ، پیشامد های بد از مسیر یک ساله ما برداشته شود و هر آنچه خیر است برای ما رقم زده شود و این ها بر نمی آید مگر با دست توانای خداوند قادر مطلق ،‌ امشب ما بخوابیم آن سیاهه اعمال را چه کنیم ؟ با کدام امتیاز ، با کدام امید ، با کدام تضمین راهی فردا ها شویم ؟ تا سال بعد تا شب تقدیری دیگر مگر می مانیم ؟ کی به ما امان نامه می دهد ؟
4-شب بزرگ بخشش

یكی دیگر از ویژگی‌های این شب بزرگ بخشش گناهان و عفو گناهکاران است ، باید تلاش کنیم تا این فرصت جبران ا این لطف بزرگ خداوند را از دست ندهیم و بدا به حالمان اگر غفلت کنیم .

پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‏فرمود: «هر كس كه از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم شده است و محروم نمی‌‌ماند از خیرات شب قدر، مگر كسی كه (با اعمال خویش) خود را محروم نموده باشد.» (كنز العمّال، علی متقی هندی، بیروت، موسسه الرساله، ج8، ص534، ح28 . 24 )

و در جای دیگر فرمود :‌ « كسی كه شب قدر را درک كند، پس بخشیده نشود پس خدا او را (از رحمت خویش) دور می‏سازد.»

( بحار الانوار، ج94، ص80، ح47)

جمع بندی :
شب قدر ، شب سرنوشت سازی است ، در این شب باید بکوشیم از فرصت بخشش استفاده کنیم گذشته را جبران کنیم ، وقتی توبه کردیم دعا کنیم ، دعا برای فرج ، برای عاقبت به خیری ، برای امنیت ، برای نسل صالح….در شب قدر کار هشتاد سال را می توان پیش برد ، باشد که قدر بدانیم .