ولایت

یک متخصص طب سنتی عوارض خوابیدن با شکم پُر بعد از سحر در ماه رمضان را تشریح کرد.

حسین رضایی‌زاده درباره خواب در ماه رمضان اظهار داشت: احتمالاً همه تجربه کردیم, اگر شخص در وقت سحر بلافاصله بعد از نماز صبح با شکم پر در ماه رمضان بخوابد, بعد از بیدار شدن بسیار احساس سنگینی‌ می‌کند.

به‌گفته وی یعنی عملاً بین آخرین لقمه‌هایی که خورده و خوابیدنش متوسط 10 دقیقه فاصله داشته باشد؛ معمولاً فرد ساعتی که برای رفتن به سر کار بیدار می‌شود, یک احساس سنگینی، سردرد، ثِقل بدن و کوفتگی خاصی می‌کند و مخصوصاً سنگینی سر به او دست می‌دهد، بنابراین احساس بعد از بیدار شدن از آن, حس خیلی بدی است و معمولاً شخص همان لحظه به خودش می‌گوید که “ای‌کاش نخوابیده بودم", یعنی “اگر توانسته بودم مقاومت کنم, سرحال‌تر بودم".

رضایی‌زاده عنوان کرد: اگر شخص این فرصت را داشته باشد که حداقل نیم ساعت قبل از اذان وعده سحر را زودتر بخورد و استراحت یا مطالعه‌ای داشته باشند یا کارهای عقب‌مانده از شب قبل را انجام دهد و مثلاً حداقل یک ساعت بین آخرین لقمه غذا با خوابیدن فاصله داشته باشد, معده فرصت هضم غذا را پیدا می‌کند و آن احساس سنگینی بعد از بیدار شدن بهتر می‌شود.

وی عنوان کرد: از دیدگاه طب سنتی افراد از خوابیدن میان روز بعد از ناهار باید بپرهیزند ولی در ماه رمضان چون افراد غذا نمی‌خورند در وعده ناهار خواب میان روز مناسب است به‌خصوص برای کسانی که سالمند هستند و همچنین برای کسانی که در سن جوانی و نوجوانی یعنی مزاج گرم و خشکی قرار دارند, مفید است.

این متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: خواب روز برای کسانی که مزاج گرم و خشک یا غلبه گرمی و خشکی دارند, بسیار مناسب است چرا که از گرم شدن بیش از حد بدن در روزه‌داری می‌کاهد.

ما را به دعا کاش فراموش نسازند
رندان سحر خیز که صاحب نفسانند

محبوب اصلی و انحصاری دنیاداران، التذاذات دنیوی و متعلقات آنها است و کاری به خدا و پیغمبر ندارند. اما کسانی که آخرت را هدف خود قرار داده و به خدا تعلق قلبی دارند، وابستگان به مافوق ماده هستند و محبتشان به الله بیشتر از هر چیز دیگری است. «الذین امنوا اشد حباً لله» (بقره- 165).
از این تعبیر معلوم می‌شود که دو نوع محبت داریم؛ محبت ذاتی و عرضی، یا محبت اصلی و تبعی. چون اهل ایمان، نسبت به خدا محبت شدیدی دارند و محبتشان ذاتی است، محبوب اصلی آنها، معنویت است. معنای «اشد حبالله» اصلاً این نیست که انسان به غیر خدا حب و محبت نداشته باشد، بلکه حب به خدا با داشتن رابطه عاطفی با دیگران، هیچ منافاتی ندارد. داشتن رابطه عاطفی با پدر، مادر، پسر، همسر، برادر، خواهر و بستگان و حتی کسانی که انسان با آنها الفت پیدا کرده است، مانع حب الهی نیست، بلکه مسئله آن است که انسان چه محبتی را اصلی و ذاتی بداند و کدام علقه را تبعی و فرعی بشمارد. (1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- رسائل بندگی، آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی، ص212

پرسش

چرا می گویند بهتر است که در روز برای آب خوردن ایستاد و در شب نشسته نوشید؟ آیا دلیل علمی هم دارد یا فقط در روایات است؟

پاسخ اجمالی

همه احکام و دستورات الهی فلسفه و حکمت های گوناگونی دارند، هیچ یک از تکالیف شرعی بی حکمت وضع نشده اند، گرچه ما نمی توانیم به همه این حکمت ها آگاهی پیدا کنیم ولی با توجه به اینکه خدای حکیم و عادل هیچ قانونی را بی حکمت وضع نکرده، در بعضی از روایات آمده است که نوشیدن آب در شب و به صورت ایستاده موجب بیماری زرد آب خواهد بود، اما نوشیدن آب در روز به صورت ایستاده موجب بیشتر شدن نیروی بدن و گوارا شدن غذا می شود.
پاسخ تفصیلی

هیچ یک از دستورات الهی و تکالیف شرعی بدون حکمت و مصلحت وضع نشده اند، گرچه ما نمی توانیم به همه این حکمت ها آگاهی پیدا کنیم زیرا تنها به اندازه اطلاعات و به میزان معلومات بشری خود در هر عصر و زمان می توانیم فلسفه و اسرار احکام الاهی را دریابیم، نه همه آنها را و اصولاً با عمق و وسعت آن دستورات و محدودیت علم ما، نباید غیر از این انتظار داشته باشیم. [1]
ولی با توجه به اینکه خدای حکیم و عادل هیچ قانونی را بی حکمت وضع نکرده است ما یقین داریم که هیچ تکلیفی خالی از حکمت و مصلحت خاص خود نیست [2] و خداوند متعال هرگز فرمانی را به ضرر بنده اش صادر نمی کند بلکه هر دستوری که به ما می دهد، صلاح و خیر ما در آن است.
بر همین اساس روحیه بندگی اقتضا می کند تا فرمانبرداری بی چون و چرای پروردگار خود باشیم و همه دستورات او را اطاعت کنیم .
با این حال در احادیث به حکمت نوشیدن آب به طور ایستاده در روز و به طور نشسته در شب، اشاره شده است که به برخی اشاره می شود:
الف) حضرت امام صادق (ع): «آب نوشیدن به حالت ایستاده در شب، زرد آب را در بدن ایجاد می کند.» [3]
ب) حضرت امام صادق (ع): «نوشیدن آب در روز به حالت ایستاده موجب فزونی عرق و بیشتر شدن نیروی بدن می گردد.» [4]
ج) حضرت امام صادق (ع): «ایستاده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زرد آب می آورد.» [5]

[1] . نک: مکارم شیرازی ، ناصر و سبحانی ، جعفر ، پاسخ به پرسش های مذهبی.
[2] . نک: پاسخ شماره 764 (سایت: 881).
[3] . شیخ صدوق ، من لا یحضره الفقیه، ج 3 ، ص 353، دارالکتب الاسلامیه .
[4] . همان مدرک شماره 3.
[5] . کلینی، محمدبن یعقوب ، الکافی ، ج6، ص383، دار صعب ، بیروت.